Skok rozwojowy to okres kilku do kilkunastu dni w życiu niemowlaka, gdy maluch jest wyjątkowo marudny, trudno go ukoić, często chce być na rękach. Skok rozwojowy poprzedza wykształcenie nowych umiejętności. Momenty występowania skoków rozwojowych są powtarzalne u większości dzieci. Wielu rodziców potwierdza, że teoria skoków jest prawdziwa.

Co to jest skok rozwojowy?

Mówimy o teorii skoków rozwojowych, bo nie ma wystarczających badań, które potwierdzą tezę, że w pewnych okresach rozwoju dziecko przechodzi swoiste kryzysy. Teoria mówi, że podczas skoków rozwojowych następuje wytworzenie dużej ilości nowych połączeń neuronowych. Mózg dziecka musi niejako „przestroić” się do odbierania nowych bodźców i przetwarzania większej ilości informacji. Stąd dezorientacja, marudność, płaczliwość i wrażenie przebodźcowania. Nierzadko skokom rozwojowym towarzyszy wykształcenie nowej umiejętności – na przykład obracania ciała na bok, później czworakowania, siadu a nawet umiejętność chodzenia. Jedno jest pewne – prawdziwość teorii o skokach rozwojowych potwierdza z autopsji wielu rodziców.

Jak rozpoznawać skok rozwojowy?

Rodzice zaczynają szukać informacji o skokach rozwojowych, gdy bez szczególnego powodu pojawia się szereg objawów. Chodzi o płacz, drażliwość, problemy z uśpieniem dziecka, czasem problemy z jedzeniem. Dziecko sprawia wrażenie nadwrażliwego na hałas, światło, boi się obcych i rzadziej widywanych członków rodziny. W trakcie lub bezpośrednio po skoku rozwojowym pojawiają się nowe umiejętności motoryczne (ruchowe) lub poznawcze. Dziecko może nauczyć się przekręcać, chwytać, mówić, wskazywać przedmioty, rozumieć nowe słowa.

Objawy skoku rozwojowego:

• płaczliwość
• problemy ze snem
• domaganie się kontaktu fizycznego z rodzicami
• niechęć do ssania
• lub przeciwnie – nadmierne ssanie (wiszenie na piersi)
• nadwrażliwość na bodźce

”Warto widzieć…
Autorem teorii o skokach rozwojowych jest Frans Plooij, holenderski psycholog, który opisał teorię w książce pod tytułem „The Wonder weeks”. Książki nie przetłumaczono na język polski.

Kiedy występują skoki rozwojowe?

Teoria mówi o siedmiu skokach rozwojowych w ciągu 12 pierwszych miesięcy życia dziecka.

Skok rozwojowy: 4-5 tydzień życia dziecka

Kontakt i reakcja. Między 4 a 5 tygodniem życia, licząc od planowanego terminu porodu, niemowlak zaczyna reagować na otoczenie, nawiązywać kontakt z osobami wokół siebie. To czas, gdy zwykle zauważymy pierwszy uśmiech dziecka. Niemowlę nie przesypia już całej doby, ale ma okresy aktywności, gdy obserwuje świat, zaczyna głużyć, ssać piąstki i nasłuchiwać głosu domowników.

Drugi skok rozwojowy ok. 8 tygodnia życia dziecka

Pierwsze próby kontrolowania ciała, coraz więcej wydawanych dźwięków. Niemowlę po 2 miesiącu życia zaczyna dostosowywać się do rytmu dnia. Dlatego warto się trzymać wypracowanej rutyny.

Skok rozwojowy 10-12 tydzień

Spostrzegawczość, skupienie, śledzenie przedmiotów. Maluszek wychwytuje coraz więcej szczegółów z otoczenia, zwraca uwagę na kolory, kształty i fakturę dotykanych przedmiotów. Potrafi wodzić wzrokiem za zabawką lub przechodzącą osobą. Potrafi skupić uwagę na oglądanym przedmiocie lub słyszanym dźwięku.

Skok rozwojowy 18-20 tydzień

Komunikacja. Dziecko potrafi sygnalizować, że ma czegoś dość (na przykład leżenia w łóżeczku czy jazdy samochodem w foteliku), reaguje na imię, rozpoznaje znaczenie pojedynczych słów. Komunikacja z otoczeniem idzie mu coraz lepiej. Wie, że gdy zapłacze, ktoś do niego przyjdzie, wie, że pierś lub butelka oznacza karmienie. Widzi konsekwencje zdarzeń i rozpoznaje powtarzalne sytuacje.

Skok między 22 a 26 tygodniem życia dziecka, czyli skok rozwojowy na pół roku

Relacje. Dziecko zaczyna dostrzegać, że jedne przedmioty pasują do drugich i że pewnych rzeczy można używać jak narzędzi. Rozumie, że coś jest koło niego, a coś daleko, że ktoś jest bliski a kto obcy. Obcy ludzie zaczynają być dla niego nieco straszni, dlatego nie lubi, gdy mama się oddala. W tym czasie często występuje lęk separacyjny.

Skok między 36 a 40 tygodniem (skok na 8, 5 miesiąca)

Dziecko rozwija chwyt pęsetowy i rozpoczyna kategoryzowanie przedmiotów. Zaczyna rozumieć, że pewne rzeczy są do jedzenia, a inne do zabawy, że ubranka zakłada się, aby nie było zimno, a zwierzątka różnią się nieco od ludzi. Maluszek zaczyna samodzielnie się przemieszczać, może pełzać lub czworakować, czasem nawet już wstawać. Inicjuje zabawę, wyciąga rączki, kiedy chce być noszony.

Skok między 41 a 46 tygodniem (skok na rok)

Duży skok umiejętności poznawczych, pierwsze, proste wypowiedziane słowa. Umiejętność powtarzania schematów i sekwencji. Rozumie kolejność zdarzeń, wykonuje proste polecenia. Wskazuje palcem, na to, czego chce, albo, w którym kierunku chce iść.

Jak radzić sobie ze skokami rozwojowymi?

Jedyne wyjście to spokój, cierpliwość i wyrozumiałość. Ciężko patrzeć jak dziecko cierpi, pojawia się niepokój o jego zdrowie. Dlatego zawsze w razie wątpliwości warto kontrolować temperaturę ciała dziecka, sprawdzać, czy brzuszek jest miękki, czy dziecko odpowiednio często robi siusiu. Jeśli poza marudzeniem nie ma większych dolegliwości warto dać dziecku bliskość, której potrzebuje, nie dostarczać mu w tym czasie zbyt wielu bodźców, postawić na spokój i wyciszenie. Lepiej odwołać wszelkie wyjścia, spotkania rodzinne czy zakupy. Niech ten trudny czas maluszek spędzi w domu i w ramionach rodziców.